Çemen otu baklagiller familyasındandır. Anayurdu Güney Avrupa ve Akdeniz havzası olan çok yıllık otsu bitkidir. Yarım metreye kadar boylanabilen çemen otu ülkemizde yabani olarak yetiştiği üzere Orta ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde kültürü de yapılmaktadır. Gövdesi açık yeşil renkli, yuvarlak kesitli, ince tüylü ve kollara ayrılan yapıdadır. Bitki uzunlamasına ve kimi vakit da yere yatarak gelişir. Kenarları ince dişli ve oval biçimli üç yaprakçıktan oluşan yaprakları da açık yeşil renklidir.
Sarımsı beyaz çiçekleri yaz ortasında açar. Bu çiçekler olgunlaşınca her biri 10-20 adet sarı-kahverengi minik tohum taşıyan tohum zarfına dönüşür. Bol güneşli yerleri; suyu güzel akıntılı, bitek ve alkalik toprakları seven çemen otu, tohumlarıyla çoğaltılır.
Bazı ülkelerde baharat olarak kullanılan bu tohumların bizdeki esas kullanım alanı pastırma imalatıdır. Burada tohumlar ezilip pastırmanın üzerine sıvanan keskin kokulu “çemen” isimli macunun içine ana husus olarak katılır. Birtakım yerlerde çemen otunun yaprakları salatalara eklenip çiğ olarak yendiği üzere, haşlanarak zerzevat olarak da tüketilir.
Çok keskin kokulu olan çemen otu tohumları, % 30′a varan oranda yapışkan bitki sıvısı ile uçucu ve sabit yağlar; trigonellin, kolin ve kumarin isimli hususları içerir.
Öksürüğü hafifletir, göğsü yumuşatır ve balgamı söktürür. Bronşiti ve boğaz ağrılarını hafifletir, rahatlama sağlar. Acı oluşu nedeniyle sindirim sistemini uyarır, sindirim sürecini kolaylaştırır. Mide ve bağırsak gazlarını söktürür. Diyarenin güzelleştirilmesinde faydalı olur.
Bedeni güçlendirici bir toniktir. Bilhassa nekahat halindeki hastalara düzgün gelir.
Afrodizyak (cinsel gücü artırıcı) tesiri vardır.
Emzikli (süt veren) annelerde süt gelişini artırır.
Kadınların regl periyodunu rahat atlatmalarına yardımcı olur.
Çemenotu ayrıyeten çıban ve yaraların güzelleştirilmesinde de tesirli olur. Bunun için tohumlan ezilip toz haline getirilir. Biraz suyla karıştırılıp yara lapası hazırlanır. Bu lapa yara ve çıbanlara dıştan uygulanır.
